Çeviri sektörü günümüzde en çok ihtiyaç duyulan ve en hızlı gelişen sektörlerden biridir. Çeviri hizmetleri oldukça geniş bir yelpazede sunulmakta ve farklı alanlarda süreçlerin aksaksız bir şekilde ilerlemesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bazı durumlarda normal çeviri hizmetlerinin ötesine geçilmesi gerekir ve yeminli tercüme ihtiyacı oluşur. Bu aşamada çeviri hizmetlerinin yeminli tercümanlardan alınması gerekir.
Yeminli Tercüman Nedir?
Noter tarafından yasal belgelerin resmi tercümesini yapabilmesi ve tercümesini yaptığı metinlerin altına kaşe basabilmesi için yetkilendirilmiş olan kişilere yeminli tercüman denilir. Yeminli tercümanlar diğer bir deyişle yaptığı çeviriler yetkililer tarafından resmi statüde kabul edilen kişilerdir.
Hali hazırda tercümanlık yapan, mesleklerini resmileştirerek kamu alanında da faaliyet gösterip devlet kurum ve kuruluşlarında işlem yapabilmek için noterden izin tutacağı alan tercümanlar yeminlik tercümanlık hizmeti verebilirler. Yeminli tercüman olmak için; Mütercim Tercümanlık/Dil Bilimleri gibi bölümlerde lisans eğitimini tamamlamış, yurt dışında aldığı eğitim nedeniyle yeterli dil bilgisine sahip, uzun süre yurt dışında yaşamış olması nedeniyle gerekli yetkinliklere sahip olan ve profesyonel bir şekilde tercümanlık mesleğini yapmak isteyen kişiler başvuruda bulunurlar.
Yeminli tercümanlar yaptıkları çevirilerin altını imzalarlar ve kaşelerler. Bu sayede yaptıkları çeviriler resmi kurumlarda geçerliliğe sahiptir. Bu statüde bulunmayan tercümanların yaptığı çeviriler resmi geçerliliğe sahip olmadığından noterde tasdik ettirilmesi mümkün değildir. Bu tür bir sorunla karşılaşılmaması için resmi makamlara ibraz edilecek olan çeviriler yeminli tercümanlara yaptırılması ile resmi makamlar tarafından çevirinin kabul edilmemesi riski bertaraf edilebilir.
Kimler Yeminli Tercüman Olabilir?
Yeminli tercüman olmak isteyen kişilerin bazı koşulları yerine getirmesi beklenir. Bunlar arasında vatandaşlık koşullarını sağlaması, Adli Sicil Kaydı ve Adli Sicil Arşiv Kaydı bulunmaması, dil yeterliliğine sahip olduğunu belgeleyebilmesi, ikametgahının Noter ile aynı ilde bulunması koşulları sayılabilir.
Yeminli tercüman statüsüne sahip olmak isteyen kişiler Türk vatandaşı ya da Türk vatandaşlığından izin alma yoluyla çıkmış olmalıdır. Ya da Türk vatandaşı olmamasına rağmen İç İşleri Bakanlığı’nda çalışma izni bulunan Türk soylu yabancı statüsünde bulunmalıdır.
Yeminli tercüman olmak isteyen kişiler çeviri ve tercüme yapabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmalı en önemlisi bunu belgeleyebilmelidir. Eğer kişi Türk vatandaşı ise en az lisans mezunu olmalı ve yeterli yabancı dil bilgisine sahip olduğunu gösterir nitelikteki diploma ve/veya dil sınav notu gibi belgeleri notere ibraz etmelidir. Bu aşamada noterlerin çoğu yalnızca dil sınav notu belgesinin ibrazını yeterli bulmazlar. Kişinin yabancı dili yeterli seviyede bildiğini gösterir belge/diploma eğer yabancı dildeyse bir yeminli tercüman tarafından noter onaylı çevirisinin yapılması gerekir.
Türk vatandaşlığı ve bir başka ülke vatandaşlığı bulunan kişiler, vatandaşı oldukları diğer ülkenin ana dilinde yeminli tercümanlık yapabilmektedirler. Ancak bunun için vatandaşı oldukları diğer ülkenin dilinde okumayı ve yazmayı bildiklerini belgelemelidirler. Diğer ülkeden alınan eğitimin düzeyini gösterir nitelikteki diplomanın da noter onaylı çevirisi ibraz edilmelidir.
Yeminli tercümanlık yapmak isteyen kişilerin adli sicil ve arşiv kaydı bulunmamalıdır. Bunun ispatlanabilmesi için adliyeden, e-devlet üzerinden ya da mülki amirlikler adli sicil birimlerinden adli sicil belgesi alınabilmektedir.
Bunlara ek olarak yeminli tercüman olmak isteyen kişiler kimlik fotokopisi ile ikametgah belgesini ibraz etmelidirler. İkametgah belgesi nüfus müdürlüklerinin yanı sıra e-devlet üzerinden de temin edilebilmektedir. Yeminli tercümanlık hizmeti vermek isteyen kişinin yemin alacağı noter ile ikametgahı aynı ilde bulunmalıdır. Bazı noterlikle yemin belgesine/mazbatasına eklemek için yeminli tercüman olmak isteyen kişilerden fotoğraf da talep edebilmektedirler.
Yeminli Tercüman Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yeminli tercüman olmak isteyen kişiler ibraz etmeleri gereken belgeleri tamamlayıp noterliğe başvuruda bulunurlar. Başvuruların tercüme büroları aracılığı ile yapılması başvurunun kabul edilebilirliği üzerinde etkili olabilmektedir. Bu tür durumlarda noterliklerin ihtiyacı olmasa da tercüme bürosunun ihtiyacı varsa başvurunun kabul edilmesi mümkündür. Eğer başvuru sahibi gerekli kriterleri taşımıyorsa yeminli tercüman olamaz. Gerekli kriterleri karşılayan ve yeminli tercüman olmak için başvuruda bulunan kişilerin yeminli tercüman olup olmayacağı Noterlik Kanunu Yönetmeliği’nin 96.maddesine dayanarak Noterler tarafından belirlenir.
Yeminli tercüman olan kişiler Noterlik tarafından yeminli tercümanların noterliklerde nasıl çalıştığı, gelen yabancı evrakların kabulü ve kabul unsurlar, çeviri evrakların hazırlanışı ve noterlik çeviri evrak tasdik unsurları hakkında bilgilendirilirler. Başvuru sahibinin yeminli tercüman olması uygun görülürse Noterlik Kanunu’nun 75.maddesi son fıkrası gereğince tercüman Hukuk Yargılama Usulü Kanunu’na göre yemin ettirilir ve bu durum tutanakla belgelendirilir.
Tercüman tutanağında; tercümanın adı soyadı, iş adresi, doğum tarihi, ev adresi, tahsil derecesi, hangi dili dilleri ya da yazıyı bildiği, noterin çevirmenin bu dili dilleri ya da yazıyı bildiğine hangi suretle karar verdiği, yemin şekli ile tutanağın düzenlendiği tarih yer alır. Bu işlemlerin ardından kişi yeminli tercüman olarak görev yapmaya başlar ve yaptığı çeviriler resmi kurumlar tarafından kabul edilir.