Kökeni insanlığın tarihi kadar eskilere dayanan tercümanlık günümüzde de popülaritesi giderek artan mesleklerden biridir. Tercümanlık farklı diller arasında iletişim köprüsü kurmak şeklinde tanımlanabilir. Tercümanlar birçok farklı dilde tercüme hizmeti verirler. Bununla birlikte tercümanlar tarafından yapılan çeviriler yalnızca kültürlerarası aktarımın en hızlı, doğru ve sağlıklı yolu olmakla kalmaz aynı zamanda son derece önemli bir kültürlerarası iletişim aracı haline gelir. Diğer yandan tercümanlık için disiplinlerarası bir alan demek oldukça doğru bir tanımdır. Günümüzde hem kültürler hem diller arasında son derece yakın bir ilişki olduğundan çeviri hizmetlerine duyulan ihtiyaç her zamankinden daha önemli bir hale gelmektedir.
Tercümanlık hizmeti veren kişilere tercüman denilir. Tercümanlar dil araştırma kurumlarında, konsolosluklarda, çeviri ofislerinde, elçiliklerde, spor kulüplerinde, televizyon kanallarında, yayın evlerinde ve benzeri yerlerde çalışabilirler. Bunların dışında da pek çok farklı alanlarda tercümanların çalışması mümkündür. KPSS sınavlarına giren ve bu sınavda başarılı olan tercümanların kamu kuruluşlarında ya da ilgili bakanlıklarda görev alabilirler.
Tercümanlar yazılı çeviriden anlık çeviriye kadar birçok farklı çeviri türünde hizmet verirler. Başarılı çeviriler yapılabilmesi için çeviri hizmeti verecek olan çevirmen yalnızca ilgili dillere değil aynı zamanda söz konusu ülkelerin kültürlerine de hakim olmalıdır. Tercümanlar sadece dillere değil ülkeler arası kültürlere de hakim oldukları için aynı zamanda ülkeler arasında kültürel geçişi sağlama konusunda da önemli bir göreve sahiptirler.
Nasıl Tercüman Olunur?
Tercümanlık yapacak kişilerin 4 yıllık lisans mezunu olması şartı aranır. Ülkemizde eğitim vermekte olan bazı üniversitelerde bu alanda eğitim veren bölümler bulunmakta olup ilgili üniversitelerin mütercim tercümanlık, Alman Dili ve Edebiyatı, Amerikan Kültürü ve Edebiyatı gibi bölümlerinden mezun olan kişiler tercüman olarak hizmet verebilmektedirler.
Diğer yandan tercümanlık hizmeti verecek olan kişiler çeviri hizmeti verecek oldukları dil çiftine sözlü ve yazılı alanda üst düzey hakimiyete sahip olmalıdır. Aynı zamanda çeviri projelerinin zamanında tesliminde oldukça önemli bir unsur olan zamanlama ve iş programlama becerileri tercümanlarda olmalıdır. Ayrıca tercümanlık hizmeti veren kişiler dil bilgisi, yazım ve noktalama kuralları üzerinde büyük bir hakimiyete sahip bulunmalıdır.
Tercümanlık Ciddi Sorumlulukları Beraberinde Getiren Bir Meslektir
Mütercim ve tercümanlık, sözlü ve yazılı kaynaklardan çeviri yapma konusunda birtakım farklılıklar barındırır. Bununla birlikte mütercimlerin ve tercümanların görevlerinin ve sorumluluklarının temelde aynı olduğu kolayca söylenebilir.
Tercümanlar kaynak dillerde kaleme alınmış kaynakları hatasız ve eksiksiz bir şekilde hedef dile ya da dillere çevirirler. Bu aşamada dikkat etmeleri gereken en önemli nokta cümlelerin hedef dile net bir şekilde aktarılması, üslup ve anlam kaybı yaşanmaması aynı zamanda çeviri projelerinin teslim tarihlerinin aksatılmamasıdır. Diğer yandan tercümanlık hizmeti veren kişiler hukuki, teknik, bilimsel ve kültürel ifadeleri ayrıştırmalı aynı zamanda çeviri konusu alanlarda üst düzey donanımlı olmalıdır.
Yeminli Tercüman Kimlere Denilir?
Resmi kurumlara ve kuruluşlara ibraz edilecek belgelerin kaynak dilden hedef dile çevirisini yapmak üzere noter nezdinde yetkilendirilmiş tercümanlara yeminli tercüman denilir. Yeminli tercümanlar yaptıkları çevirilerin altına ıslak imzalarını atarlar ve kaşelerini basarlar. Bu işlemlerin yapılması için noter tarafından yetkilendirilmiş olan yeminli tercümanlar dışındaki tercümanların böyle bir yetkisi yoktur. Bu nedenle yeminli tercümanların çevirisini gerçekleştirdiği belgeler resmi statüye sahip belgeler olma özelliğini kazanırlar.
Yeminli tercüman unvanı bulunmayan standart tercümanların çevirisini yaptığı belgelerde böyle bir durum söz konusu olmaz. Bunun doğal bir sonucu olarak Yeminli tercüman unvanı bulunmayan standart tercümanların çevirisini yaptığı belgeler resmi kurumlara ve kuruluşlara ibraz edilemez, ibraz edilse dahi ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından kabul edilmez. Bu nedenle resmi kurum ve kuruluşlara ibraz edilecek olan belgelerin çeviri işlemleri mutlaka yeminli tercümanlar tarafından gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde çeviri belgenin ibraz edildiği resmi kurum ya da kuruluşun belgeyi kabul etmemesine bağlı olarak resmi süreçlerin kesintiye uğraması gibi istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalınması riski vardır.
Hali hazırda tercümanlık mesleğini yerine getiren bununla birlikte mesleklerini resmileştirerek bu sayede kamu alanlarında da faaliyet göstermeyi amaçlayan kişiler noterlere yeminli tercümanlık başvurusunda bulunabilirler. Başvuru aşamasında kendilerinden istenilen belgeleri eksiksiz bir şekilde ibraz etmeleri; aynı zamanda çeviri hizmeti vermek istedikleri yabancı dili yazma, konuşma ve anlama konusunda yeterli yetkinliğe sahip olduklarını noter nezdinde ispatlayarak belgelendirmeleri gerekir.
Yeminli tercümanlık yapmak isteyen kişiler Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından izin alma yoluyla çıkmış bulunan veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmamasına karşın İçişleri Bakanlığı’ndan alınmış çalışma iznine sahip Türk soylu yabancılar olabilirler.
Yeminli tercümanlık hizmeti verecek kişiler kendilerine verilen çevirileri doğru, eksiksiz ve tarafsız bir şekilde çevirmelidirler. Kaynak metinde yer alan çeviri konusu alana özgü terminolojik ifadeleri aktarmaları esnasında bu ifadelerin hedef dilde nasıl kullanıldığını mutlaka göz önünde bulundurmalıdırlar. Yaptıkları çeviriler noter tasdiki aldıktan sonra noter tasdikli tercüme konusunu oluşturmakta ve noter tasdikli tercüme hizmeti yalnızca yeminli tercümanlar tarafından verilmektedir.