Günümüzde en popüler mesleklerden biri olan tercümanlığın kökenleri çok eskilere dayanır. Farklı dillerde çeviri hizmetleri veren tercümanlar; dünya üzerinde konuşulan tüm dillerin çevirisiyle ilgilenirler. Tercümanların yaptıkları çeviriler yalnızca kültürler arası aktarım değildir. Aynı zamanda kültürler arası iletişim olarak da değerlendirilmelidir. Tercümanlık disiplinler arası bir alan olarak da ifade edilebilir. Günümüzde hem diller hem kültürler arasında yakın bir ilişki olduğundan çevirilere duyulan ihtiyaç her zamankinden fazla olmaktadır.
Tercümanların kariyer seçenekleri arasında; dil araştırma kurumlarında, spor kulüplerinde, konsolosluklarda, televizyon kanallarında, çeviri ofislerinde, yayın evlerinde ve elçiliklerde çalışmak sayılabilir. Tercümanlar bunların dışında farklı alanlarda da çalışabilirler. KPSS sınavlarına giren tercümanlar kamu kuruluşlarında ya da ilgili bakanlıklarda görev alabilirler.
Tercümanlar anlık çeviriden yazılı çeviriye kadar birçok farklı çeviri türünde hizmet verebilirler. Başarılı bir çeviri yapılması için çevirmenin ilgili dillere ve ülkelerin kültürlerine hakim olması çok önemlidir. Tercümanlar yalnızca dillere değil ülkeler arası kültürlere de hakim olduklarından ülkeler arasında kültürel geçiş sağlama görevini de üstlenirler.
Nasıl Tercüman Olunur?
Tercüman olmak için 4 yıllık lisans mezunu olunması şartı aranır. Ülkemizde bazı üniversitelerde bu alanda eğitim veren bölümler vardır. Üniversitelerin mütercim tercümanlık, Amerikan Kültürü ve Edebiyatı, Alman Edebiyatı gibi bölümlerinden mezun olan kişiler tercümanlık yapabilirler.
Bununla birlikte tercümanlık yapacak olan kişi hizmet verdiği dil çiftine hem sözlü hem yazılı üst düzeyde hakim olmalıdır. Zamanlama ve iş programlama becerisi bulunmalıdır. Dil bilgisi, yazım ve noktalama kurallarına hakim olunması çok önemlidir.
Tercümanların Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Mütercim ve tercümanlık arasında sözlü ve yazılı kaynaklardan çeviri yapma konusunda bazı farklılıklar vardır. Ancak mütercimlerin ve tercümanların görev ve sorumlulukları temelde aynıdır.
Tercümanlar kaynak dillerdeki kaynakları eksiksiz ve hatasız bir şekilde hedef dillere çevirirler. Çevrilen cümlelerin net bir şekilde hedef dile aktarılmasına ve teslim tarihlerine uyulmasına özen göstermelidirler. Hukuki, bilimsel, teknik, tıbbi ve kültürel ifadeleri ayrıştırmalı ve çeviri konusu alanlarda yeterli donanıma sahip olmalıdırlar.
Yeminli Tercüman Nedir?
Yeminli tercüman; resmi belgelerin kaynak dilden hedef dile tercümesini yapar, yaptıkları tercümelerin altına imzalarını ve kaşelerini basar. Bu işlemleri yapmak için noter tarafından yetkilendirilirler. Bu nedenle yeminli tercümanların çevirdiği belgeler resmi statüye sahip olurlar. Yeminsiz tercümanların yaptıkları çevirilerde böyle bir durum söz konusu değildir. Buna bağlı olarak resmi kurumlara ve kuruluşlara ibraz edilmeleri de mümkün olmaz. Yeminsiz tercümanların yaptığı çeviriler noter tarafından da tasdik edilemezler. Bu yüzden resmi kurumlara ve kuruluşlara yapılacak belgelerin çevirileri mutlaka yeminli tercümanlar tarafından yapılmalıdır. Aksi bir durumda çeviri belge, ibraz edilse dahi ibraz edildiği resmi kurum ve kuruluşlar tarafından kabul edilmez. Böylece resmi süreçler kesintiye uğrayabilir.
Mevcutta tercümanlık mesleğini yerine getirmekte olan ancak mesleklerini resmileştirmeyi böylece kamu alanlarında da faaliyet göstermeyi isteyen kişiler yeminli tercüman olmak için başvuruda bulunabilirler. Bunun için öncelikle çeviri yapacakları dili konuşma, anlama ve yazma konusundaki yetkinliklerini noter nezdinde ispat etmeleri ve belgelendirmeleri gerekir.
Mütercim Tercümanlık / Dil Bilimleri vb bölümlerde lisans eğitimlerini tamamlayan, yurt dışında aldığı eğitim ya da yurt dışında uzun süre yaşaması dolayısıyla gerekli dil yetkinliği olan kişiler; yetkinliklerini belgeledikten sonra noter huzurunda yemin ederek yeminli tercüman olma hakkını kazanırlar.
Bununla birlikte yeminli tercüman olmak isteyen kişilerin sahip olması gereken nitelikler bunlarla sınırlı değildir. Yeminli tercümanlar Türk vatandaşı, T.C.vatandaşlığından izin alarak çıkmış olan ya da Türk vatandaşı olmamasına karşın İçişleri Bakanlığı’ndan çalışma izni bulunan Türk soylu yabancılar olabilirler.
Yeminli tercümanlık görevini icra edecek kişilerin üst düzeyde yabancı dil hakimiyetleri olduğunu belgelemeleri zorunludur. Türk vatandaşı olan ve yeminli tercüman olmak isteyen kişi en az lise mezunu olmalıdır. Çeviri hizmeti vereceği dili üst düzeyde bildiğini gösterir nitelikte diploma ya da sınav notu gibi belgeleri ibraz etmelidir. Ancak bazı noterler tarafından yalnızca dil sınav notu yeterli olarak kabul edilmez. Yeminli tercüman olmak isteyen kişi, dil yetkinliği hakkında yabancı dilde bir belge ibraz ediyorsa bu belgenin noter tasdikli Türkçe tercümesi de bulunmalıdır. Hem Türk hem başka ülke vatandaşı olan kişiler, vatandaşı oldukları ülkenin anadilinde yeminli tercümanlık yapabilirler. Bunun için ilgili ülkede eğitim gördüklerine dair diplomanın noter tasdikli çevirisini notere ibraz etmelidirler. Tüm bunların yanı sıra yeminli tercüman unvanı alacak kişilerin adli sicil ve arşiv kayıtları olmamalıdır.
Yeminli tercümanlar kendilerine iletilen tercümeleri doğru ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirmelidirler. Kaynak metindeki terminolojik ifadeleri aktarırken hedef dildeki kullanımı göz önünde bulundurmalıdırlar. Eğer kaynak metinde tarih, meblağ ve istatistik gibi bilgiler yer alıyorsa bunların doğruluğundan emin olduktan sonra çevirisini yaptıkları metni kaşelemeli ve imzalamalıdırlar. Bu aşamadan sonra belgeler resmi kurumlarda ve kuruluşlarda geçerlilik kazanırlar. Aksi takdirde belgelerin resmi statü kazanması mümkün değildir.