Röportaj gazetecilikle birlikte hayatımıza giren kavramlar arasında yer alır. Herhangi bir kişinin, mekanın, kurumun, sanat eserinin, olgunun ya da eşyanın kendisinin ve ilgili kişilerin fikirlerini ifşa edecek şekilde belgelendirilmesi röportaj kelimesinin ilk anlam karşılığıdır. Röportaj yapan kişi ise röportör olarak adlandırılır. Röportörün doğru sorular sorma yoluyla ilgili konu hakkında bilgi üretmesi röportaj olup röportajın gerçekçiliğinin oluşturulması için yazılarla birlikte genelikle fotoğraflara da yer verilmekteydi. Ancak görsel teknolojideki gelişmeler sonucunda çoğu röportaj video şeklinde sunulmaktadır. Bunun sonucunda röportaj görsel medya habercilerinin herhangi bir konu üzerinde inceleme yapması ya da bir kişiyle görüşme yapması yoluyla sunduğu görsel ve sesli kayıt anlamını da üstlenmiştir.
Röportaj Nasıl Yapılır?
Röportaj 3 farklı aşamadan gerçekleşen kapsamlı bir süreçtir. İlk adım röportaja hazırlık yapılması, sonra röportaja geçilmesidir. En son adım ise röportajdan sonra düzenlemeler yapılmasıdır.
Röportaja Hazırlanma Süreci
Röportör, röportaj yapma istediği kişiye ya da kuruma teklif sunar. Röportaj teklifi kabul edilirse röportaj hakkında genel bilgiler verilir, yer ve zaman belirlenir. Röportajın yapılacağı kişiye röportajın sesli, görsel ya da yazılı bir şekilde olacağına ilişkin bilgi verilmesi gerekir.
Röportaja hazırlanma süreci sonucunda röportör konuyla ilgili detaylı araştırma yapmalı ve konuya hakim bir duruma gelmelidir. Sorular amaç dışı olmayacak şekilde hazırlanmalı ve daha önce bu sorular röportaj yapılacak kişiyle paylaşılmamalıdır.
Röportaj
Röportaj sırasında, röportajın yapılacağı kişinin konforunu ve kendisini rahat hissetmesini sağlamak çok önemlidir. Röportaj sırasında röportör karşısındaki kişiye saygılı ve mesafeli davranmaya özen göstermelidir. Soruları sırayla sormalı, yanıtlarını alınca diğer soruya geçmelidir.
Röportaj öncesi soruları hazırlamak çok önemli olsa da röportaj sırasında bu sorulara bağlı kalınması zorunluluğu yoktur. Röportajı daha verimli bir hale getirmek için verilen yanıtlara uygun sorular sorulması söz konusu olabilir. Röportaj sırasında yalnızca yazılı kayda bağımlı kalınmaması önerilir. Görsel ve sesli röportaj kayıtlarının alınması her iki taraf açısından da yanlış anlaşılmaları önleyen bir unsur haline gelebilir. Böylece hem röportörün sözleri çarpıtma hem işinin söylediklerini inkar etme riski ortadan kaldırılabilir.
Röportaj Sonrası
Röportaj tamamlandıktan sonra tüm veriler yeniden gözden geçirilerek incelenir. Bu işlemin ardından tüm görsel, yazılı ve işitsel kaynaklar temize çekilir. Röportajın anlamında bozulmaya ya da çarpıtmaya neden olmayacak şekilde gereksiz alanlar kesilir. Son aşamada röportajın yapıldığı kişiden bir onay alınır. Soru - cevap kısmının tamamlanmasının ardından röportör kişisel duygu ve düşüncelerini paylaşır ve yayına hazır hale getirir.
Röportaj Sırasında Simultane Tercüme Neden Önemlidir?
Yabancı dilde sözlü olarak yapılan bildirimin herhangi bir anlam kaybı yaşanmaksızın sözlü bir şekilde bir başka dile aktarılması sözlü çeviri olarak adlandırılır. Tarihin en eski çeviri türü olan sözlü tercüme temelde diplomatik ilişkilerin sağlanması ihtiyacını karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise röportaj, ticari işlemler, tanıtım, konferans, seminer, iş toplantısı, kongre, reklam ve basın toplantısı gibi organizasyonlarda sıklıkla sözlü tercüme ya da simultane tercüme hizmetlerinden faydalanılır.
Simultane tercüme diğer bir deyişle eş zamanlı tercüme, en çok kullanılan sözlü tercüme türlerinden biridir. İki ya da daha fazla dilin konuşulduğu organizasyonlarda simultane tercüme hizmetlerinden sıklıkla faydalanılır. Simultane tercüme hizmetleri sırasında konuşmacı konuşmasına devam ederken çevirmen aynı anda çeviriyi gerçekleştirir. Simultane tercüme hizmetleri sırasında teksiz kulaklık gibi çeşitli teknolojik aletler kullanılır. Bu sayede çeviri sürecinin aksaksız bir şekilde gerçekleştirilmesi mümkün olur. Simultane tercüme eş zamanlı olarak yapıldığı için hata oluşması söz konusu değildir. Ancak bu yüksek standardın sağlanabilmesi için mutlaka alanında uzman, deneyimli ve profesyonel simultane tercümanlar ile çalışmaya özen gösterilmelidir.
Röportaj çok kapsamlı ve gerçekliği yansıtma iddiasına sahip bir belge olma özelliğine sahiptir. Röportaj sırasında herhangi bir çarpıtma, yanlış bilgi aktarımı ya da yanlış anlaşılma olması halinde her iki taraf için de çok ciddi riskler doğabilir. Özellikle röportaj yapılan kişinin kullandığı dilin bir başka dile çevrileceği durumlarda çalışılan çevirmenin uzmanlığı ve deneyimi konusunda gereken özen gösterilmelidir.
Bunun için profesyonel olarak sözlü tercüme yani simultane tercüme yapan çevirmenler ya da çeviri büroları ile çalışmak yanlış anlaşılmaların önüne geçilmesini sağlayan bir etken olarak önem kazanır. Röportaj teknik bilgi birikimi gerektiren konuları içerisinde barındıracak olduğu durumlarda teknik terminoloji kullanımı söz konusu olacaktır. Herhangi bir çevirmen bu konular üzerinde hakimiyete ve bilgi birikimine sahip olmazsa sağlıklı bir röportajdan ve tercümeden söz edilmesi söz konusu olamayacaktır. Bu yüzden gerekli kültürel alt yapıya sahip aynı zamanda alanında uzman tercümanlar ile birlikte çalışılarak röportaj sırasında ve sonrasında oluşabilecek sıkıntıları önlemek mümkün olabilmektedir.