Çoğunlukla film, dizi, belgesel ve televizyon programlarında geçen diyalogların yazıya dökülmesi ve kaynak dilden hedef dile çevrilmesi konularında faaliyet gösteren çevirmenlik dalı alt yazı çevirmenliği olarak adlandırılıyor. Alt yazı çevirmenliği; dünya genelinde film ve dizi endüstrisindeki çeşitliliğin, internet üzerinden paylaşım yapan dijital platformların atmasıyla birlikte giderek daha fazla ihtiyaç duyulan bir alan haline geliyor. Gelişen teknolojinin sağladığı olanaklarla birlikte profesyonel alt yazı çevirisinin önemi artıyor ve alt yazı çevirmenliği vazgeçilmez bir sektör haline geliyor.
Alt yazı çevirisi yapacak olan çevirmenin öncelikle detaylı bir ön hazırlık yapması, alt yazı çevirisinin kalitesi üzerinde önemli bir rol oynuyor. Tüm çeviri türlerinde olduğu gibi alt yazı çevirisinde de kaynak dil ile hedef dil arasındaki en göze çarpacak nitelikteki farklılıklar belirleniyor. Ardından kaynak kitlenin ve hedef kitlenin sosyokültürel yapıları inceleniyor. Eğer çeviriyi etkileyebilecek olan farklılıklar varsa bunların ortaya çıkarılması sağlanıyor. Söz konusu kayıt orijinal dilinde ve eğer varsa kaynak dil alt yazısı ile birlikte izleniyor. Bu sayede çevirmen konuya çok daha hakim bir hale geliyor ve çeviriyi en doğru şekilde yapabiliyor.
Alt Yazı İzleyicinin Seyir Zevkini Doğrudan Etkiliyor
Kaliteli bir alt yazı çevirisinden bahsedilebilmesi için senkronizasyon yani diyalog ile alt yazının uyumlu bir şekilde akıyor olması bir zorunluluk olarak kabul ediliyor. Bu nedenle alt yazı çevirmenleri, ekranda duyulan cümle ile bu cümleye ait alt yazı çevirisinin eş zamanlı olması ve alt yazının ekrana uygun hızda, kolaylıkla okunabilecek şekilde yerleştirilmesine üst düzeyde özen gösteriyorlar.
Alt yazı çevirisine konu olan kaynak dil ile hedef dil arasında bulunması olası ifade farklılıklarından dolayı tercüme edilen cümle, diyalogda kullanılan orijinal dildeki cümleden daha uzun ya da daha kısa olabiliyor. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında profesyonel alt yazı çevirmenleri, bu uyumsuzlukları göz önünde bulunduruyor. Kaliteli bir alt yazı çevirisinin ortaya koyulabilmesi için alt yazının okunma süresini de dikkate alıyor. Günümüzde pek çok alt yazı programı kullanılmakta olup bu programlar zaman kodları ekleme özellikleri sayesinde alt yazı çevirmenlerine büyük ölçüde zaman kazandırabiliyorlar.
Alt yazı çevirisi esnasında özen gösterilmesi gereken konular arasında diyaloglardaki vurgular da bulunuyor. Alt yazı çevirmeninin, çeviri konusu alt yazıyı şekillendirmesinde cümledeki vurgunun yeri oldukça etkili bir faktör olarak kabul ediliyor. Bunun yanı sıra yazım kurallarının ve noktalama işaretlerinin de doğru şekilde kullanılması alt yazının başarısını belirleyen kriterler arasında yer alıyor.
Alt Yazı Çevirisi Yaparken Bu Noktalar Gözden Kaçırılmamalı
Alt yazı çevirisi yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktaların başında çevirisi yapılacak olan dizinin, filmin, şarkının ya da çevirisi yapılacak olan videonun farklı kültürlerde de hissedilmesinin ve anlaşılmasının sağlanabilmesi geliyor. İzleyiciler çoğunlukla izledikleri dizi, film ya da videolarda seslendirme dublajlarını tercih etmiyorlar. Ancak alt yazının başarılı olabilmesi için çevirmenin ülkenin konuşma dilinin bölgesel farklılıklarını göz önünde bulundurması gerekiyor. Ülke tek bir konuşma diline sahip olsa bile bölgesel olarak şive farklılıkları bulunabiliyor. Bu nedenle alt yazı çevirisi esnasında ülkelerin şiveleri hakkında genel bir bilgiye sahip olunması gerekiyor ve ülkenin resmi ve samimi konuşma şekliyle kültürü, alt yazı çevirilerinin başarısında önemli bir paya sahip bulunuyor.
Alt yazı çevirilerinde çevirmenin duyguyu doğru bir şekilde yansıtması da dikkat edilmesi gereken noktalar arasında geliyor. Bir özlü sözün duygusuz ve düz bir şekilde çevrilmesi gibi hatalar sonucunda izleyicinin dizi, film ya da video ile iletişiminin tamamlanamaması söz konusu olabiliyor. Bu nedenle duygunun izleyiciye doğrudan hissettirilmesi ve aktarılması önemli bir konu haline geliyor.
Çevirisi yapılacak olan projelerde uyulması gereken bazı teknik kurallar da bulunuyor. Bir videoda görüntülenebilecek olan metin miktarı çoğunlukla iki satır yaklaşık 37 ya da 42 karakter ile sınırlı oluyor. Bu sayı dizilerde farklılık gösterebiliyor. Ayrıca dizilerde diyalogların her iki satırlık alt yazısı 1 ile 6 saniye arasında sürebiliyor. Bu kurallara uyularak yapılmış bir çeviri, izleyicinin okuma ve anlama hızına göre yeterli bir süre olması nedeniyle, başarılı olarak kabul edilebiliyor. Çevirinin uzun olduğu durumlarda izleyicinin kafasının karışmaması için uygun bir yerden 1 - 2 çizgi şeklinde kesilmesi daha doğru oluyor.
Çevirmenlerin, argo kelimelerin ve deyimlerin çevirisini hem doğru hem de direkt istenilen şekilde aktarması gerekiyor. Eğer deyimlerin direkt karşılığı bulunmuyorsa anlatılmak istenenin izleyiciye en doğru şekilde yansıtılacağı kelimelerin seçilmesi önem kazanıyor. Deyimlerin çevirisinde kültür çok önemli bir yere sahip olduğundan çevirmenin iyi bir araştırma yapmasının doğru çeviri üzerinde etkili olduğu kabul ediliyor. Bu noktaların tecrübe sahibi çevirmenler tarafından dikkatli bir şekilde uygulanması sonucunda ortaya çıkan alt yazı çevirileri daha kaliteli oluyor. Böylece izleyicinin, seyretmekte olduğu film, dizi ya da video ile arasında bağ kurması da sağlanıyor.